വിതൈ – നടവ് 25

സുജാന അസീസ് & അഹമ്മദ് ഗനി

2024 ഫെബ്രുവരി 11 ഞായറാഴ്ച രാവിലെ തത്തമംഗലം “കവിൻമണിച്ചുടർ” വീട്ടിൽ നടന്ന “വിതൈ – നടവ് 25” പരിപാടിയിൽ തമിഴ്-മലയാള സാഹിത്യ സംഗമത്തിൽ…….

വിതൈ – നടവ് 25 (വിത്ത് – നടീൽ-25)
 വിതൈ ; പാലക്കാട് തമിഴ് സാഹിത്യ മരുപ്പച്ച – 25-ാമത് നടീൽ (ചർച്ച പരിപാടി) കഴിഞ്ഞ 11.2.2024 ഞായറാഴ്ച ദത്തമംഗലം കവിൻമണിചൂഡർ ശാലയിൽ — ഏകദേശം അഞ്ച് മാസത്തെ ഇടവേളയ്ക്ക് ശേഷം – തമിഴ് വിദ്യാർത്ഥികളുടെയും പ്രവർത്തകരുടെയും വലിയ പ്രതീക്ഷയോടെ നടന്നു.
 ഇതുവരെ തമിഴ് സാഹിത്യോത്സവമായി സംഘടിപ്പിച്ചിരുന്ന ഈ നടീൽ ആദ്യമായി തമിഴ്, മലയാളം സാഹിത്യോത്സവം എന്ന നിലയിലാണ് നടന്നത് എന്നത് ശ്രദ്ധേയമാണ്.
 ചിറ്റൂർ ഗവൺമെൻ്റ് കോളേജിലെ ഒന്നാം വർഷ ബിരുദാനന്തര ബിരുദ വിദ്യാർത്ഥി അശ്വതിയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ കൃത്യം 10.15ന് നടീൽ ആരംഭിച്ചു.
 “അറവി” എന്ന നോവൽ രചിച്ച തമിഴ് എഴുത്തുകാരി അകില, “അനാമിക” എന്ന നോവൽ എഴുതിയ മലയാളം നവാഗത എഴുത്തുകാരി സീമ രാജ് ശങ്കർ എന്നിവർ വിശിഷ്ടാതിഥികളായി പങ്കെടുത്തു.
 അശ്വതി സി. അതിഥികളെയും മറ്റ് പങ്കാളികളെയും സ്വാഗതം ചെയ്തു.
 പതിവുപോലെ യാൻ പെററ ഇൻപം (എനിക്ക് ലഭിച്ച സന്തോഷം), ബനുവൽ നയം (പുസ്തക അവലോകനം), കവിപ്പട്ടറ എന്നിങ്ങനെ മൂന്ന് തടങ്ങളിലാണ് നടീൽ ക്രമീകരിച്ചത്. ദ്വിഭാഷാ പങ്കാളിത്തത്തോടെയാണ് എല്ലാ സെഷനുകളും നടന്നത്.
” യാൻ പെററ ഇൻപം (എനിക്ക് ലഭിച്ച സന്തോഷം) “……………………
 ബിഎ മൂന്നാം വർഷ വിദ്യാർഥിനി ഭാവന സു. താൻ വായിച്ച മനുഷ്യപുത്രൻ്റെ കവിതകളുടെ മാധുര്യവും ആഴവും പ്രകടിപ്പിച്ച് സംസാരിച്ചു.
 കല്യാണ്ജിയുടെ കവിതകൾ ചൊല്ലി, രണ്ടാം വർഷ ബിരുദ വിദ്യാർത്ഥിനിയായ ഭാവന പി.
 വിദ്യാഭ്യാസ വിദ്യാർത്ഥി ഐ. കീർത്തി ഇൻ്റർനെറ്റിൽ കണ്ടെത്തിയ തിരഞ്ഞെടുത്ത കവിതകൾ വായിക്കുകയും പങ്കിടുകയും ചെയ്തു.
 ചിറ്റൂർ പാഞ്ജജന്യം ഫിലിം ഫെസ്റ്റിവലിൽ വെച്ചാണ് ഇതുവരെ റിലീസ് ചെയ്യാത്തതും എന്നാൽ ഫീച്ചർ ചെയ്തതുമായ “കുരങ്ങ് പെഡൽ” എന്ന സിനിമയും അതിൻ്റെ പ്ലോട്ടും കണ്ടതെന്ന് പത്താം ക്ലാസ് വിദ്യാർത്ഥി കന്നൽ ഇളംപരിതി പറഞ്ഞു.
 കൂടാതെ, ചലച്ചിത്ര എഴുത്തുകാരൻ കമലബാല താൻ കണ്ടെത്തിയ 12th Fail എന്ന ഹിന്ദി ചിത്രത്തെക്കുറിച്ചു സംസാരിച്ചു. സത്യസന്ധമായി പരീക്ഷയെഴുതി പരാജയപ്പെടുന്ന ഒരു വിദ്യാർത്ഥിക്ക് എങ്ങനെ ഐപിഎസ് ലഭിക്കും എന്നതാണ് ചിത്രം. ഉദ്യോഗസ്ഥനാകുകയാണെന്ന് വിശദീകരിക്കുകയാണെന്നും അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു. കൂടാതെ, സിനിമ എങ്ങനെ വിദ്യാർത്ഥികൾക്ക് ഒരു വഴികാട്ടിയും ഉത്തേജകവുമാകുമെന്ന് അദ്ദേഹം എടുത്തുകാണിച്ചു.
 അഹമ്മദ് ഗനി താൻ വായിച്ച “വോയ്‌സ് ഓഫ് ഫോറസ്റ്റ്” എന്ന വിവർത്തനം ചെയ്ത നോവലിനെ പരാമർശിച്ചു, അതിൽ തെരുവ് നായയാണ് പ്രധാന കഥാപാത്രവും അതിൻ്റെ ജീവിത ഗതി ചിത്രീകരിച്ചിരിക്കുന്ന രീതിയും.
 മലയാള എഴുത്തുകാരി സീമ രാജ് ശങ്കർ ഫേസ്ബുക്ക് കവിതയുടെ മധുരമായ അവതരണം നടത്തി.
 ജാനകിപിരിയ മകുടപതിയുടെ ചില കവിതകൾ പങ്കുവെച്ചു.
 സീമ രാജ് ശങ്കർ എഴുതിയ “അനാമിക” എന്ന മലയാള നോവലിനെക്കുറിച്ച് ശിവദാസൻ മ. ………………
“ഒരു സ്ത്രീയുടെ ജീവിതവും അവൾ ആദ്യാവസാനം അഭിമുഖീകരിക്കേണ്ടിവരുന്ന അനുഭവങ്ങളുടേയും കഥയാണ് നോവൽ പറയുന്നത്.
സുന്ദരിയായ മകൾ തന്നെപ്പോലെ തെറ്റുകളിൽ വീഴുമോ എന്ന അമ്മയുടെ ചിന്തയോടൊപ്പമാണ് പ്രധാന കഥാപാത്രമായ അമ്മുട്ടിയെന്ന അനാമിക യുടെ ജനനം.
ബാല്യകാലത്ത് നസ്രാണി പയ്യനോട് അടുത്തിടപഴകിയപ്പോൾ തുടങ്ങിയ വിലക്കുകളും നിയന്ത്രണങ്ങളും ഏറെ വാത്സല്യത്തോടെ അവളെ താലോലിച്ചു വളർത്തിയ അച്ഛനിൽ പോലും വിശ്വാസമില്ലാതെ അമ്മയുടെ തറവാട്ടിലേക്ക് അവളെ കൊണ്ടു പോകുന്നത് വരെയെത്തുന്നു ….
അച്ഛന്റെയും അമ്മയുടെയും വിയോഗത്തിനു ശേഷം മറ്റൊരു തറവാട്ടിൽ വെച്ച് കണ്ടുമുട്ടുന്ന
മുറചെക്കനിലൂടെ സംഗീതത്തിന്റേയുംപ്രണയത്തിേന്റേയും മനോഹര തീരത്തുകൂടെയുള്ള അവളുടെ യാത്രയ്ക്കും അധികം ആയുസുണ്ടായില്ല. അടിച്ചേൽപ്പിക്കപ്പെട്ട മാനസികരോഗിയായ ഭർത്താവിൽ നിന്നും അയാളുടെ സഹോദരനിൽ നിന്നും രക്ഷപ്പെട്ട് മനസിനോടാപ്പം ശരീരത്തിനുമേറ്റ ക്ഷതങ്ങളോടെ ഏകാന്ത ജീവിതം നയിച്ച് അവസാനം ഹിമാലയ സാനുക്കളിലേക്ക് മോക്ഷം തേടിയുള്ള അനാമികയുടെ യാത്രയിലാണ് നോവൽ അവസാനിക്കുന്നത്.
അനാമിക എന്ന ശക്തയായ കഥാപാത്രത്തിനു പുറമെ
താൻ കാര്യസ്ഥനായ തറവാടിന്റെ അഭിമാനം രക്ഷിക്കാൻ അവിടുത്തെ പെൺകുട്ടിയെ ഭാര്യയായി സ്വീകരിക്കുന്ന
സ്നേഹ സമ്പന്നനും ധീരനും നാട്ടുകാർക്ക് പ്രിയപ്പെട്ടവനുമായ ഗോപാലൻ …
നിരവധി പേരുടെ ജീവിതവും ജീവനും രക്ഷിച്ച് ഗ്രാമീണരുടെ കണ്ണിലുണ്ണിയായ ഡോക്ടർ പി.ആർ.പി എന്ന മഹാനായ മനുഷ്യ സ്നേഹി …
ലാഭേച്ഛയില്ലാതെ ഏവർക്കും വൈദ്യ സഹായം നല്കുന്ന മതം മാറിയ പീലിപ്പറയനും റാക്കി ച്ചേട്ടത്തിയും ,
ഗന്ധങ്ങൾ കൊണ്ട് മാത്രം ആളെ തിരിച്ചറിയുന്ന സ്നേഹ നിധിയായ മമ്മിനിച്ചിറ്റ ….
വയോവൃദ്ധനുമായുള്ള വിവാഹത്തിൽ നിന്നും രക്ഷിച്ച തന്നെക്കാൾ പ്രായമുള്ള യുവതിയെ ഭാര്യയാക്കി വിപ്ലവ സൃഷ്ടിച്ച ആദ്യം കോൺഗ്രസുകാരനും പിന്നീട് കമ്മ്യൂണിസ്റ്റുകാരനുമായ കരുണാകരൻ നായർ .
സംഗീതത്തേയും മുറപ്പെണ്ണിനേയും ഒരുപാട് സ്നേഹിച്ച അപ്പുണ്ണിയെന്ന നിഷേധിയായ കാമുകൻ …
തുടങ്ങി നിരവധി മികച്ച കഥാ പാത്രങ്ങളെയും ഈ നോവലിൽ നമുക്ക് കാണാം…
ഗ്രാമാന്തരീക്ഷത്തിൽ വിശദീകരിക്കുന്ന നോവലിൽ കാലഘട്ടത്തേയും സാമൂഹ്യ വ്യവസ്ഥയേയും വ്യക്തമായി പ്രതിപാദിക്കുവാനും നോവലിസ്റ്റിന് കഴിഞ്ഞിട്ടുണ്ട് എന്നതും ശ്രദ്ധേയമാണ്.
തടസങ്ങളില്ലാതെയുള്ള വായന എന്ന ലക്ഷ്യമാവാം അധ്യായം തിരിച്ചുള്ള പതിവു നോവൽ രീതി മാറ്റു വാൻ പ്രേരണയായതെന്ന് തോന്നുന്നു.
മികച്ച ഒരു വായനാനുഭവം നല്കിയ അനാമിക കൂടുതൽ വായനക്കാരുടെ കൈകളിലേക്കെത്തുവാനും , ഇനിയുമൊരുപാട് മികച്ച രചനകൾ നോവലിസ്റ്റിൽ നിന്നുമുണ്ടാകുവാനും ആശംസകൾ നേരുന്നു.
 സീമ രാജ് ശങ്കർ എഴുതിയ “അനാമിക” എന്ന മലയാള നോവലിനെക്കുറിച്ച് ഭാവന പ. ……………….
കേരളീയ പാരമ്പര്യത്തിലാണ് നോവൽ ഒരുക്കിയിരിക്കുന്നത്. കൈതപ്പൂവിൻ്റെ ഗന്ധം, വെള്ളിമാങ്ങയുടെ (പക്ഷി) തത്തകളുടെ ശബ്ദം, പൂവൻ കോഴി (പ്രഭാതത്തെ സൂചിപ്പിക്കാൻ) കൂകൽ, ഭഗവാൻ കൃഷ്ണാരാധന തുടങ്ങിയ പ്രകൃതിദത്തവും കൃത്രിമവുമായ രംഗങ്ങൾ അതിമനോഹരമാണ്.
ഗോപാലൻ-ബാമ ദമ്പതികളുടെ മകൾ അരുന്ധതി അമ്മൂട്ടിയും അനാമികയുമാകുന്നു. പേര് ഉച്ചരിക്കാൻ ബുദ്ധിമുട്ടായതിനാൽ അരുന്ധതി അമ്മൂട്ടിയായി. അച്ഛന് മാത്രം അവൾ അരുന്ധതി. അച്ഛൻ്റെ മരണശേഷം അവൾ അനാമികയാണ്. അനാമിക എന്നാൽ പേരില്ലാത്തത്.
ഗോപാലൻ നാടിൻ്റെ വികസനത്തിന് പിന്തുണ നൽകുന്നു. ഒരു ദിവസം ചായക്കടയിൽ പി.ആർ.പി. അയാൾ ഡോക്ടറെ പരിചയപ്പെടുത്തി. നമ്മുടെ പട്ടണത്തിൽ നല്ലൊരു ഡോക്ടറെ ആവശ്യമുണ്ട് എന്ന് കരുതി ഗോപാലൻ തൻ്റെ താമസ സൗകര്യം മനസ്സിലാക്കി വഴികാട്ടി.
അതനുസരിച്ച് ബാമയുടെ സഹോദരൻ വാലറ്റൻ വീട്ടിലെത്തി അവൻ്റെ അവസ്ഥയെക്കുറിച്ച് പറഞ്ഞു, അവൻ സമ്മതിക്കുകയും വീട് വാടകയ്ക്ക് നൽകുകയും ചെയ്യുന്നു. അവിടെ നിന്ന് ചികിത്സയും തേടുന്നു.
വല്യേട്ടൻ- കാർത്തുവിനെപ്പോലെ നിരവധി ദമ്പതികൾക്ക് വന്ധ്യതയിൽ നിന്ന് മോചനം നൽകുന്നു. ഡോക്ടർ പി.ആർ.പി. നിർദ്ദേശിച്ച മരുന്നുകളുടെ അറിവും നമുക്ക് ലഭിക്കും. അവസാനം വാക്കുപാലിക്കാത്ത ഡോക്ടർക്ക് ബാക്കിയാവുന്നത് താൻ കൊണ്ടുവന്ന ഇരുമ്പ് പെട്ടി മാത്രം. കുറച്ച് സമയത്തിന് ശേഷം അവൻ വീട് വിട്ടു.

അരുന്ധതി ചെറുപ്പമായിരുന്നപ്പോൾ ലൈംഗികാതിക്രമത്തിന് ഇരയാകാനുള്ള സാധ്യതയെ ബാമ നിരാകരിച്ചിരുന്നു.

അമ്മൂട്ടി വലുതാകുമ്പോൾ, അവളുടെ അമ്മാവൻ്റെ മകൻ അശോകൻ (അപുതൻ) പ്രായത്തിൽ ഇളയവനാണ്, അവളെ വിവാഹം കഴിക്കാൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നു.
അതിൽ പറഞ്ഞിരിക്കുന്ന ഓരോ കഥാപാത്രങ്ങളും പ്രാദേശിക പേരുകളാണ്. അതിനാൽ ഇത് എഴുത്തുകാരന് ഇതിനകം അറിയാവുന്ന ആളുകളുടെ കഥയാണ്. മൊത്തത്തിൽ വായിക്കാൻ നന്നായിരുന്നു.
 സീമ രാജ് ശങ്കർ എഴുതിയ “അനാമിക” എന്ന മലയാള നോവലിനെക്കുറിച്ച് സുജാന അസീസ് ………
ശ്രീ ശിവദാസനും കുമാരി ഭാവനയും ഈ നോവലിനെക്കുറിച്ച് വിവരിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, എനിക്ക് പ്രത്യേകമായി തോന്നിയ സവിശേഷതകൾ ഞാൻപറയാം:
ഓരോ കഥാപാത്രത്തെയും വ്യത്യസ്ത സ്വഭാവങ്ങളോടെയാണ് നോവലിസ്റ്റ് സൃഷ്ടിച്ചിരിക്കുന്നത്.
ധർമ്മ ചിന്താഗതിയുള്ള ഡോക്ടർമാർക്ക് അവരുടെ തൊഴിലിൽ നിന്ന് വലിയ തുക പ്രതീക്ഷിക്കാൻ പാടില്ല എന്നത് ഒരു പ്രായോഗിക വസ്തുതയാണ്. ഡോക്ടർ പി.ആർ.പി എന്ന കഥാപാത്രത്തിലൂടെ ഈ നോവലിസ്റ്റ് അത് ഉറപ്പിക്കുന്നു.

പൊതുവേ, ഈ നോവൽ വ്യത്യസ്തവും രസകരവുമായിരുന്നു.

 നോവലിസ്റ്റ് സീമ രാജ് ശങ്കർ ഈ പരിപാടിയുടെ അനുഭവത്തിൽ നിന്ന്………………….
“ ഈ പരിപാടിയിൽ പങ്കെടുക്കാൻ കഴിഞ്ഞതിൽ അതിയായ സന്തോഷമുണ്ട്.
തമിഴ് സാഹിത്യലോകത്തിന് സുപരിചിതയായ കവയിത്രിയും, നോവലിസ്റ്റും, സൈക്കോളജിസ്റ്റുമായ ശ്രീമതി. അഹില പുഹഴ്, കുട്ടേട്ടൻ സ്മാരക ഗ്രന്ഥശാല പ്രവർത്തകർ, ചിറ്റൂർ കോളേജ് തമിഴ് സാഹിത്യ വിഭാഗത്തിലെ വിദ്യാർത്ഥികൾ, സിനിമ സാഹിത്യ മേഖലയിൽ പ്രവർത്തിക്കുന്ന പ്രമുഖ വ്യക്തികൾ എന്നിവരുടെ സാന്നിധ്യം സദസ്സിനെ കൂടുതൽ മികവുറ്റതാക്കി.
മനസ്സിന് ആനന്ദം പകർന്ന, തികച്ചും സൗഹൃദപരമായ ഈ ഒത്തുചേരലിൽ ശ്രീമതി. അഹില പുഹഴ് എഴുതിയ “അറവി” എന്ന നോവലിനെയും, ഞാൻ എഴുതിയ “അനാമിക”എന്ന നോവലിനെയും വായിച്ച് മികച്ച രീതിയിൽ അവലോകനം ചെയ്യുകയുണ്ടായി. അനാമിക വായിച്ച് കഥാ വിവരണം നടത്തിയ ശ്രീ. ശിവദാസൻ മഠത്തിൽ, ശ്രീമതി. സുജാന അസീസ്, കുമാരി. ഭാവന എന്നിവർക്ക് എന്റെ സ്നേഹം നിറഞ്ഞ നന്ദി അറിയിക്കട്ടെ.
മുഖത്ത് നിറഞ്ഞ പുഞ്ചിരിയും, പുതിയ അറിവുകളും, ഹൃദയത്തിൽ സൂക്ഷിക്കാൻ കുറേ നല്ല നിമിഷങ്ങളും സമ്മാനിച്ചുകൊണ്ട്, സ്വദിഷ്ടമായ ഉച്ചഭക്ഷണത്തിനു ശേഷം കൈവീശി വിട പറയുമ്പോൾ ശ്രീ. കതിരവൻ സാറിനും, പ്രിയപത്നി. ശ്രീമതി. ജാനകിപ്രിയക്കും, സൽപുത്രൻ ഇളംപരിതിനും എന്റെ ഹൃദയം നിറഞ്ഞ നന്ദിയറിയിക്കട്ടെ.
രണ്ടു ദിക്കിൽ നിന്നൊഴുകിവന്ന മലയാളം, തമിഴ് എന്നീ പുഴകൾ സംഗമിച്ച് ഒരുമിച്ചൊഴുകിയ പോലെ…. “
അടുത്ത “വിതൈ” സംഗമത്തിനായുള്ള കാത്തിരിപ്പോടെ…..
“അറവി” നോവൽ “ബനുവൽ നയം” വിഭാഗത്തിൽ…….
 പിഎച്ച്ഡി ഗവേഷകൻ കെ. രഞ്ജിനി റിവ്യൂ നൽകി..
“വായന ബോധമില്ലാതെ എല്ലാം ഒരു ദൃശ്യമായി കാണുന്ന അനുഭൂതി തന്നു” എന്ന നോവൽ “ദേവകിയുടെ ജീവിതത്തിൽ നേരിടേണ്ടി വന്ന സങ്കീർണ്ണമായ പല സാഹചര്യങ്ങളും അവളുടെ ഉപബോധമനസ്സിനെ ഭയപ്പെടുത്തി സ്വപ്നത്തിൽ മൃഗങ്ങളായി വന്ന് മനസ്സിനെ അസ്വസ്ഥമാക്കി” “ദേവകി മുത്തശ്ശി ചെല്ലമ്മ, അവിടെ അവളുടെ പരമ്പരാഗത വീടിൻ്റെ ഒറ്റ വാതിലിൽ എപ്പോഴും നനവുണ്ട്.അവൻ വിഷാദിച്ചിരിക്കുമ്പോൾ അമ്മ ആശ്വസിപ്പിക്കുന്നത് പോലെ അതിൽ തല ചായ്ക്കുന്നതും അവൻ സൂചിപ്പിച്ചു.
ദേവകിയുടെ സുഹൃത്ത് റോയ്‌സ്, വാസുവിൻ്റെ മകൻ ശരവണൻ അവരെ കുറിച്ചും സ്ത്രീകളുടെ വേദനകളും കഷ്ടപ്പാടുകളും അവർ അനുഭവിക്കുന്നതിനെ കുറിച്ചും പരാമർശിക്കുന്നുണ്ടെന്ന് വാസുവിൻ്റെ മകൻ ശരവണൻ ചൂണ്ടിക്കാട്ടി.
കൂടാതെ, ഈ നോവലിൽ, ഒരിടത്ത്, വീട്ടുജോലികൾ – നിർമ്മാണ ജോലികൾ – സുരക്ഷ, മറ്റ് ജോലികൾ എന്നിങ്ങനെ പുരുഷന്മാർ ഉപേക്ഷിച്ച സ്ത്രീകളുടെ ജോലികൾ സമൂഹം പട്ടികപ്പെടുത്തിയിട്ടുണ്ട്.
അവസാനം അവൻ പറഞ്ഞു, “നിങ്ങളുടെ മാതാപിതാക്കൾ ഉള്ളപ്പോൾ നിങ്ങൾ അവരെ പിന്തുണയ്ക്കുകയും ദയ കാണിക്കുകയും വേണം. അവർ പോയിക്കഴിഞ്ഞാൽ നിങ്ങൾ ചെയ്യുന്നതെന്തും ഉപയോഗശൂന്യമാണെന്ന് ഈ കഥയിലൂടെ നിങ്ങൾക്ക് വൈകാരികമായി മനസ്സിലാക്കാൻ കഴിയും.” ഇത് ഒരു ആശയമാണ്. വളരുന്ന തലമുറ ഒഴിവാക്കരുത്.
 ഭാവന പി., തൻ്റെ പ്രസംഗത്തിൽ………….
“അറവി എന്നാൽ സ്ത്രീ സന്യാസി. “ഒരു സ്ത്രീ സ്വയം അമ്മയായി, മരുമകളായി, ഭാര്യയായി മാറുന്നു, വിവാഹശേഷം അവളുടെ ആഗ്രഹങ്ങളും സ്വപ്നങ്ങളും ഉപേക്ഷിക്കുന്നു,” ദേവകിയുടെ വീട്ടുവേലക്കാരിയായ വേലുച്ചാമി, “ദരിദ്രനാണെങ്കിലും ധാർമികതയിൽ ഉയരുന്നു” എന്ന ശീർഷക കാരണത്തിൽ തുടങ്ങി. തെറ്റുകൾ വരുത്താൻ ധാരാളം അവസരങ്ങൾ ഉണ്ടെങ്കിലും അവൻ അത് ചെയ്യുന്നില്ല.
കൂടാതെ, “ജീവിതസാഹചര്യങ്ങൾ കാരണം ദേവഗി ഇംഗ്ലണ്ടിലേക്ക് മാറുന്നു. അവിടെ റോയ്സ് എന്ന സൈനിക ഉദ്യോഗസ്ഥൻ്റെ സൗഹൃദം അവൾ കണ്ടെത്തുന്നു. അവൻ അവിവാഹിതനാണ്. എന്തുകൊണ്ടെന്ന് ദേവകിയോട് ചോദിക്കുമ്പോൾ, യുദ്ധത്തിൽ ലൈംഗികാതിക്രമത്തിന് വിധേയമാകുന്ന സ്ത്രീകളുടെ അവസ്ഥ താൻ അനുഭവിച്ചതുപോലെ വിവരിക്കുന്നു. ചില രംഗങ്ങൾ കാണുമ്പോൾ ഓക്കാനം വരുന്നതായി അദ്ദേഹം പറയുന്നു. അതൊരു സങ്കടകരമായ രംഗമായിരിക്കും” എന്ന് നാട് പറഞ്ഞു – കരുണയും അനുകമ്പയും ഉള്ള കഥാപാത്രത്തിൻ്റെ സ്വഭാവത്തെ പുകഴ്ത്തി.
 അഹമ്മദ് ഗനി വായിച്ചതും മനസ്സിലാക്കിയതും…….
ഒരു സൈക്യാട്രിക് കൺസൾട്ടൻ്റായതുകൊണ്ടാണ് നോവലിന് ജീവൻ നൽകാൻ തനിക്ക് കഴിയുന്നതെന്ന് നോവലിസ്റ്റ് തുടക്കത്തിൽ തന്നെ പരാമർശിക്കുന്നു.
ദേവകിയുടെ മുത്തച്ഛൻ്റെ നാട്ടിലെ ഫാം ഹൗസിനെക്കുറിച്ച് അദ്ദേഹം പരാമർശിക്കുന്നു-കൃത്യമായി ആറര പേജ് വിശദമായി–കവാടത്തിൽ നിന്ന് വീട്ടുമുറ്റത്തേക്കുള്ള–അത് ഇതുവരെ വായിച്ചിട്ടില്ല. ഇത് തനിക്ക് സ്വീകാര്യമാണെങ്കിലും സാധാരണ വായനക്കാരനെ ബോറടിപ്പിക്കുന്നതാണെന്നും അദ്ദേഹം പരാമർശിക്കാതെ പോയില്ല.
കൂടാതെ, സേതി പ്രധു – മാനത്തുത്തിൻ ഫൈല – കൂതറൈ – തുളയ്ക്കാട്ടുവൽ – മദിനിക്കരി – അങ്കണങ്കുഴി തുടങ്ങിയ പ്രാദേശിക പദങ്ങൾക്ക് പുസ്തകത്തിൻ്റെ അവസാനത്തിൽ വാക്കുകൾ (നിഘണ്ടു) നൽകിയാൽ, ആ വാക്കുകൾ അന്യമായി അനുഭവപ്പെടുന്ന വായനക്കാർക്ക് ലഭിക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം സൂചിപ്പിച്ചു. ഒരുമിച്ച് നോവൽ വായിക്കാൻ കഴിഞ്ഞു.
 സെഷനിൽ പങ്കെടുക്കാൻ കഴിയാതിരുന്ന ജ്യോതിലക്ഷ്മിയുടെ “അറവി” എന്ന നോവലിനെക്കുറിച്ച് ഒരു വിമർശനാത്മക ലേഖനം സമർപ്പിച്ചു. അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ അതുല്യമായ അഭിപ്രായങ്ങൾ ഇതാ:
“ഈ പുസ്തകം വായിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് ഈ പുസ്തകത്തെക്കുറിച്ചുള്ള ആമുഖ പ്രസംഗങ്ങൾ ഞാൻ ശ്രദ്ധിച്ചിരുന്നുവെന്ന് ഞാൻ പറഞ്ഞപ്പോൾ, ഒരു പുസ്തകം വായിക്കുന്നതിന് മുമ്പ് അതിൻ്റെ ആമുഖം വായിക്കരുതെന്ന് ടീച്ചർ പറഞ്ഞു. കാരണം, വിമർശനം കേട്ട് പുസ്തകം വായിച്ചാൽ, അവരുടെ കാഴ്ചപ്പാടിൽ നിന്ന് പുസ്തകം വായിക്കുമെന്ന് അദ്ദേഹം പറഞ്ഞു” — (ഈ പ്രസ്താവന നമ്മെ അൽപ്പം ചിന്തിപ്പിച്ചേക്കാം)
” സാഹചര്യങ്ങൾ എന്തായാലും സ്വന്തം ജീവിതം നയിക്കാൻ യമുന തീരുമാനിച്ചു. അവൻ്റെ വിദ്യാഭ്യാസം അവളെ പിന്തുണയ്ക്കുന്നു. കൂടാതെ, യമുനയിലൂടെ, സ്ത്രീകൾ എല്ലായ്പ്പോഴും അനുരൂപപ്പെടേണ്ടതില്ലെന്ന് രചയിതാവ് വെളിപ്പെടുത്തുന്നു.
“വസുമതി എന്ന എഴുത്തുകാരിക്ക് ഈ കുടുംബമാണ് ലോകം. എന്നാൽ ഭർത്താവ് ഒരു കാര്യത്തിലും അവളോട് ആലോചിക്കാറില്ല. അമ്മയോട് ബഹുമാനമില്ലാതെയാണ് പെരുമാറുന്നത്. അങ്ങനെ വസുമതിക്ക് ഈ വീട് മാത്രം ലോകമായി.
“മറ്റൊരു സ്ത്രീക്ക് ജനിച്ച കുഞ്ഞിനെപ്പോലും ഭർത്താവിൻ്റെ ബന്ധത്തിലൂടെ തൻ്റെ കുട്ടിയായി കണ്ടിരുന്ന ഒരു നല്ലവളായിരുന്നു ചെല്ലമ്മ പാട്ടി…”
” ഈ നോവലിൽ രചയിതാവ് ചിത്രശലഭത്തെ ഒരു പ്രതീകമായി ഉപയോഗിക്കുന്നു. ദേവകിയുടെ പൂമ്പാറ്റ പാവാട കാണുമ്പോൾ അവളുടെ കുട്ടിക്കാലം ഓർമ്മ വരുന്നു. കൂടാതെ, കഥയുടെ അവസാനത്തിൽ, തൻ്റെ മനസ്സിൽ ഒരു ചിത്രശലഭം പറക്കുന്ന രീതിയിൽ സന്തോഷിക്കുന്നുവെന്നും അദ്ദേഹം രേഖപ്പെടുത്തുന്നു.